Usted está aquí

A viaxe de Loureiro cos Magos para atopar con eles ao Rei dos Anxos. "Al Rey de los Ángeles", a nova novela de Ramón

JoseFS

A historia de Al Rey de los Ángeles, de Ramón Loureiro, arrincou, naturalmente, como todas as cousas boas da vida, que diría o meu bo amigo Andrés López Calvo ―cura de Mera pola graza de Deus Noso Señor―, facendo o sinal da cruz, na igrexa parroquial de Santa Mariña ―a mártir galega nacida no século II na Bracara Augusta da antiga Gallaecia e morta en Augas Santas, Ourense― de Sillobre, o día de San Ramón Nonato.

Nese lugar exacto e nese preciso instante, “comprendí que estaba empezando, en una jornada de fiesta y entre los míos, habitantes a la vez de dos mundos, una nueva novela”, na que, claro está e todo hai que dicilo, “yo me encontraba dentro de sus páginas” e onde, como non se lle oculta a ninguén, basta con lembrar o nome das cousas para que volvan existir de novo. A marabillosa portada é obra de Antonio Seijas.

Tamén alí e aquel día sabe, polo Emperador León de Bretaña ―que chega a lombos dun xigantesco boi rubio, acompañado do bicéfalo príncipe Enrique de Caldaloba, que cabalga sobre unha cebra estrañamente mansa, e o Nigromante Manolo Merlín, que vén montado nun cabaliño de madeira―, que viaxará, dentro de pouco máis de catro meses, nunha carroza, cos Reis Magos na noite máxica do cinco ao seis de xaneiro desde Mondoñedo, mentres don Melchor, don Gaspar e don Baltasar percorren outro ano máis os altos lugares da súa infancia. O azulexo de León de Bretaña foi realizado polo ceramista Francisco Pérez Porto.

Nunha narración en primeira persoa, retranqueira, que a min me recorda decote a prosa galega de Cunqueiro e Cela cando escribían en castelán, Ramón Loureiro se move, mediante as lembranzas, os soños ―”a mí me parece que las novelas son mejores cuando en ellas, para que de verdad puedan llevar dentro de sí la vida, los sueños y las horas se dan la mano”― e a súa bagaxe cultural, polo pasado e o presente, nunha viaxe preparatoria do seu encontro cos Reis Magos que vén sendo unha sorte de Advento.

Unha das primeiras persoas da súa infancia que evoca o narrador en primeira persoa é o seu profesor en Sillobre, entre os seis e os dez anos, don Juan Sarmiento ―tan querido tamén para min por vínculos familiares e afectivos―, a quen describe ―ao meu ver, con moito agarimo e precisión― como un home ao que lle gustaba navegar pola ría de Ares no seu barco, que viña a darlles clase cada día desde Pontedeume ―marabillosa tamén aquí a pequena digresión que fai sobre a ponte que Fernán Pérez de Andrade mandara construír na vila e os frades franciscanos de Santa Catarina de Montefaro aos que lles encargara a custodia da capela e do hospital de peregrinos que nela fundara―, e que era un home intelixente, bo guitarrista e de humor moi fino ―que en Pontedeume, e tamén, como non, noutros lares, chamamos retranca―, amén de excelente debuxante ―arte e habelencia que, sen dúbida, leva no sangue a súa filla Sandra―. Parece que don Juan, a súa muller, a profesora dona Isabel ―á que eu quero polas mesmas razóns que ao seu home―, e outros tres mestres espertaron en Ramón Loureiro o amor pola lectura, creando unha biblioteca no comedor da escola.

Nese Advento, no que escribir é coma correr ―imposible facelo sen “que me falte el aire y que cada paso sea casi un tormento”―, Loureiro vai atopándose, real ou figuradamente, con lugares fundamentais na súa vida ―Sillobre, as campás da igrexa de Santa Mariña, a fonte milagreira, a casa do forno de Pedre (“me gusta imaginar que cuando todo rastro de vida desaparezca definitivamente de mi cuerpo volveré a ese lugar otra vez, a ver cocer el pan al calor del fuego de leña. Eternamente, entre los míos”), a Pedra dos Reis de Río de Sáa, o monte Marraxón, a Última de Todas as Bretañas Posibles, a Casona de Verines, a Fraga do Belelle e os seus xigantes, a Cova do Rei Cintolo, Mondoñedo, Ferrol, Fene, Neda, Vilalba, As Pontes, Santo André de Teixido, o río Eume, Chamoro, Santiago de Compostela, A Coruña, Roma...―, personaxes da súa infancia que aínda viven ―os devanditos mestres― ou que xa deixaron este mundo ―Padriño Ramón, a súa nai Carmen, as Tías Aboas Maruja e Rosita, os Bisavós Cándido e Carmen, Madriña a Vella, Madriña a Nova, os Avós Constante e Josefa...―, co neno e mozo que el foi ―a Primeira Comuñón, a volta a correr, o pan feito na casa, o canto do grilo, o saúdo da curuxa, o pombal, as moras, os “caraixós”, o Ferrari de Fitipaldi, os cabalos...―, cos libros amados ―as Sagradas escrituras, El Quijote de Cervantes (cuxo manuscrito orixinal os Reis Magos depositan na catedral de Mondoñedo), El Lazarillo de Tormes, Menosprecio de corte y alabanza de aldea de Guevara, La Regenta de Clarín, Merlín e familia e as Crónicas de Sochantre de Cunqueiro...―, con amigos cos que convive ou lembra ―Moncho Pernas, José Manuel Couce Fraguela, Juan Fernández, José Luis Santalla, Sebastião Salgado, Basilio Losada, monseñor García Amor, monseñor Cal Pardo...―, e mesmo con personaxes importantes da historia de Galicia ―san Rosendo, Álvaro Cunqueiro, Carmiña Cunqueiro, o mariscal Pardo de Cela, frei Antonio de Guevara...― ou das súas novelas ―León de Bretaña, Manolo Merlín, Enrique de Cadaloba, Julio das Abellas, o Home Irazu...―, e non deixa de comentar, de cando en vez, temas da actualidade ―especulación que causan os incendios no monte galego, o conflito entre Rusia e Ucraína, a crise de Grecia, os paraísos fiscais, a cobiza dos especuladores na Amazonía, os atentados terroristas no Xemen e en París, as avespas velutinas, a crueldade da Europa cristiá cos refuxiados en contra dos seus principios fundacionais, a corrupción política, os xurados populares, a lenta recuperación da economía que a xente non nota, o sufrimento dos nenos...― que o desacougan e tamén algún ―a declaración pola UNESCO da catedral de Mondoñedo como Patrimonio da Humanidade―que o enche de alegría.

Así e todo, a min, que queredes que vos diga, gustoume especialmente a súa visita á colexiata de Santa María da Coruña, no capítulo 52, titulado “Isla de Lejos”, no que se fala da Adoración dos Reis Magos do tímpano e se conta que as imaxes alí labradas se moven en canto collen confianza con aquel que as mira. Intrigado, ao día seguinte, decidín pasar pola igrexa de San Fiz de Solovio e, malia que Santiago de Compostela non ten a luz das cidades asolagadas que Cunqueiro lle atribúe á Coruña, despois de contemplar devagariño a epifanía policromada do seu pórtico, puiden comprobar que os personaxes picheleiros alí representados se moven e actúan como di o narrador que o fan os cascarilleiros. E aínda hai quen di, miñaxoia, que Melchor, Gaspar e Baltasar non son magos.

Pasado este Advento, o narrador contempla en Mondoñedo o nacemento, como en cada Nadal, do Rei dos Anxos, e comeza unha vez máis a viaxe dos Reis Magos, os primeiros peregrinos da cristiandade, seguindo a estrela para adorar ao Neno Xesús ―”Está totalmente confirmado. Don Enrique Cal Pardo no se equivocaba. Los Reyes Magos ya se han puesto en marcha, tras ver que la más brillante de las estrellas los llamaba”―. O cinco de xaneiro chegarán a Mondoñedo para comezar, acompañados de Ramón Loureiro, a quen lle regalan un pergameo co título de Marqués de Escandoi, a cabalgata da noite de Reis na que repartirán, desde a carroza que León de Bretaña lles preparara, os agasallos polos lugares da infancia do narrador e chegarán á casa do Forno de Pedre. “Gracias a Dios estoy otra vez entre los míos [...]. Mi viaje ha terminado”.  

Añadir nuevo comentario