Usted está aquí

Pontedeume e a segunda parte de El Quijote

JoseFS

O vinte e dous de abril de 1616 morreu en Madrid Miguel de Cervantes Saavedra, o maior xenio da literatura española, e foi enterrado, nun lugar descoñecido do convento das Trinitarias Descalzas de Madrid, ao día seguinte, que logo sería declarado pola UNESCO en 1995 Día Internacional do Libro, por coincidir tamén co pasamento doutro xenio da literatura como William Shakespeare o vinte e tres de abril dese mesmo ano, malia que do calendario xuliano, que se correspondería no gregoriano, polo que nós nos rexemos, co tres de maio (Retrato de Miguel de Cervantes, realizado no ano 1600 e atribuído ao pintor Juan de Jáuregui).

Moito balbordo se ten formado polo descubrimento dos posibles restos de Miguel de Cervantes, talvez esquecendo que o mellor legado que nos deixou foi, con toda certeza, a súa obra, entre a que destacan especialmente a primeira parte de El ingenioso hidalgo don Quixote de la Mancha, editada en 1605, e a segunda, publicada en 1615, polo que este ano se cumpren catro séculos de tan importante acontecemento (Debuxo de Miguelanxo Prado no que o autor fai unha marabillosa recreación do momento no que Cervantes concibe ao seu, e agora xa tamén noso, cabaleiro andante).

E, ¿que terá que ver todo isto cos eumeses?, seguramente se poden preguntar algúns. A esa cuestión vai responder o propio Miguel de Cervantes, que lle dedica, porque “me sustenta, me ampara e fai máis mercé que a que eu acerto a desexar”, a segunda parte de El ingenioso cavallero don Quixote de la Mancha a don Pedro Fernández de Castro e Andrade, sétimo conde de Lemos e, xa que logo, cuarto marqués de Sarria e terceiro conde de Andrade e quinto de Vilalba, despois da fusión en 1576 das respectivas casas, e undécimo señor de Pontedeume, como lexítimo herdeiro, aínda que semella que pouco se ocupou do benestar da vila, de Fernán Pérez de Andrade, alcumado o Bo, ao que o rei Henrique II (1369-1379) lle concedera este señorío, “para agora e para siempre jamas, para vos e para vuestros herederos e para los que de vos vinieren”, por un privilexio asinado en Burgos o dezanove de decembro de 1371.

Na portada da Segunda parte del ingenioso cavallero don Quixote de la Mancha, como se ve na imaxe, xa se di que a obra vai dedicada a don Pedro Fernández de Castro, conde de Lemos e Andrade, e na dedicatoria, asinada o último día de outubro de 1615, que transcribimos na lingua de Cervantes e traducimos á nosa, xustifica o autor os motivos con agarimosas palabras:

Dedicatoria al Conde de Lemos

Enviando a Vuestra Excelencia los días pasados mis comedias, antes impresas que representadas, si bien me acuerdo dije que don Quijote quedaba calzadas las espuelas para ir a besar las manos a Vuestra Excelencia; y ahora digo que se las ha calzado y se ha puesto en camino, y si él allá llega, me parece que habré hecho algún servicio a Vuestra Excelencia, porque es mucha la priesa que de infinitas partes me dan a que le envíe para quitar el hámago y la náusea que ha causado otro Quijote, que con nombre de segunda parte se ha disfrazado y corrido por el orbe; y el que más ha mostrado desearle ha sido el grande emperador de la China, pues en lengua chinesca habrá un mes que me escribió una carta con un propio, pidiéndome, o, por mejor decir, suplicándome se le enviase, porque quería fundar un colegio donde se leyese la lengua castellana, y quería que el libro que se leyese fuese el de la historia de don Quijote. Juntamente con esto me decía que fuese yo a ser el rector del tal colegio.

Preguntéle al portador si Su Majestad le había dado para mí alguna ayuda de costa. Respondióme que ni por pensamiento.

―Pues, hermano ―le respondí yo―, vos os podéis volver a vuestra China a las diez, o a las veinte, o a las que venís despachado; porque yo no estoy con salud para ponerme en tan largo viaje; además que, sobre estar enfermo, estoy muy sin dineros, y emperador por emperador, y monarca por monarca, en Nápoles tengo al grande conde de Lemos, que, sin tantos titulillos de colegios ni rectorías, me sustenta, me ampara y hace más merced que la que yo acierto a desear.

Con esto le despedí, y con esto me despido, ofreciendo a Vuestra Excelencia los Trabajos de Persiles y Sigismunda, libro a quien daré fin dentro de cuatro meses, Deo volente, el cual ha de ser o el más malo o el mejor que en nuestra lengua se haya compuesto, quiero decir de los de entretenimiento; y digo que me arrepiento de haber dicho el más malo, porque según la opinión de mis amigos ha de llegar al extremo de bondad posible. Venga Vuestra Excelencia con la salud que es deseado; que ya estará Persiles para besarle las manos, y yo los pies, como criado que soy de Vuestra Excelencia.

De Madrid, último de otubre de mil seiscientos y quince.

Criado de Vuestra Excelencia

Miguel de Cervantes Saavedra

 

 

Dedicatoria ao Conde de Lemos (na imaxe o retrato anónimo do conde de Lemos e de Andrade don Pedro Fernández de Castro e Andrade, conservado na Biblioteca Nacional de España)

Enviando á Vosa Excelencia os días pasados as miñas comedias, antes impresas que representadas, se ben me lembro dixen que don Quijote quedaba coas esporas calzadas para ir bicarlle as mans á Vosa Excelencia; e agora digo que xa as calzou e se puxo en camiño, e se el alá chega, coido que lle farei algún servizo á Vosa Excelencia, porque é moita a présa que desde infinitas partes me dan porque lles envíe, para quitar a carraxe e a náusea que causou outro Quijote, que co nome de segunda parte se disfrazou e correu polo orbe; e o que máis mostrou desexalo foi o grande emperador da China, pois en lingua chinesa haberá un mes que me escribiu unha carta cun propio, pedíndome, ou, por mellor dicir, suplicándome que llo enviase, porque quería fundar un colexio onde se lese a lingua castelá, e quería que o libro que se lese fose o da historia de don Quijote. Xuntamente con isto, dicíame que fose eu alí para ser o reitor do tal colexio.

Pregunteille ao portador se a Súa Maxestade lle dera para min algunha axuda de costa. Respondeume que nin polo pensamento.

―Pois, irmán ―respondinlle eu―, podedes volver á vosa China ás dez, ou ás vinte, ou ás que vindes despachado; porque eu non estou con saúde como para poñerme en tan longa viaxe; por outra parte, ademais de estar enfermo, estou sen cartos, e emperador por emperador, e monarca por monarca, en Nápoles teño ao grande conde de Lemos, que, sen tantos tituliños de colexios nin reitorías, me sustenta, me ampara e fai máis mercé que a que eu acerto a desexar.

Con isto despedino, e con isto despídome, ofrecéndolle á Vosa Excelencia os Trabajos de Persiles y Sigismunda, libro ao que darei fin dentro de catro meses, Deo volente, o cal será ou o peor ou o mellor que na nosa lingua se compuxo, quero dicir dos de entretemento; e digo que me arrepinto de dicir o peor, porque, consonte a opinión dos meus amigos, chegará ao extremo de bondade posible. Veña a Vosa Excelencia coa saúde que é desexado; que xa estará Persiles para bicarlle as mans, e eu os pés, como criado que son da Vosa Excelencia.

De Madrid, último de outubro de mil seiscentos quince.

Criado da Vosa Excelencia

Miguel de Cervantes Saavedra

Comentarios

Interesantísimo,veciño.Encantóume esta lectura.Grazas por enriquecer os nosos coñecementos sempre.Apertas.

Añadir nuevo comentario